Visual Basic Giriş -1

Eğer Visual Basic&l039;e yeni başlıyorsanız bu makale tam size göre eğer Visual Basicde uzman yada aşina iseniz size biraz hafif gelebilir bunun yerine diğer makaleleleri okumanızı öneririm.
Programlama&l039;ya ilk başlayanların yapmak istediği ilk şey ekrana istedikleri bir metni yada mesjaı yazdırmaktır, bu istek sihirli bir şekilde kişiyi programlamaya aşık eder diyebilim, işte bizde ilk önce ekrana bir mesaj kutusunun nasıl çıkartılacağıyla Visual Basic derslerimize başlayalım.

Visual Basic &l039;i açtınız ver karşınıza New Project menüsü geldi, programlamaya ilk başladığınız günde karşınıza çıkacak bu pencere artık uzun bir süre sizinle haşır neşir olacak buradan Standart Exe yi seçerek boş bir Proje başlatalım. New Project menüsü aşağıda resimde görüldüğü gibidir.

Standart exe yi seçtiğimizde aşağıdaki gibi bir görüntü karşımıza çıkar bu resimdeki görünen Form1 başlıklı alan bizim çalışma alanımızdır.

biz bu çalışma alanına nesneler ekleyip çıkararak projemizi geliştirip son kullanıcının isteğine hitap eden formlar hazırlamayı öğreneceğiz.Şimdi bu Form1 başlıklı boş Forma mouse ile çift tıklayalım, çift tıklama işlemnden sonra karşımıza kod peneceresi çıkacaktır, biz mouse ile form üzerinde çift tıklama olayını gerçekleştirdiğimizde kod kısmında projemizin Load olayıyla ilgili bir blok açar , yani projemizi çalıştırdığımız anda yapılması gereken işlemleri tanımlayabileceğimiz bir kod bloğu yaratılır;




Yukarıdaki kodumuzu tanıyalım :

Private Sub Form_Load()
End Sub

yukarıdaki iki satırlık kod bir procedure&l039;nin başlangıcıdır, bu şekilde bir olay için tanımlanmış bir kod bloğu oluşturulur yukarıdaki kodumuz Formumuzun Load olayına bağlanmış bir kod bloğudur.
Şimdi bu iki satır arasına şu kodu yazalım:

MsgBox "Bu Bizim İlk Programımız!"

bu kodu yazdığımızda kod bloğumuzun görüntüsü şu şekilde olmalı:

Private Sub Form_Load()
MsgBox "Bu Bizim İlk Programımız!"
End Sub

şimdi klavyeden F5 tuşuna yada Run menüsünden Start &l039;a basarak projemizi çalıştıralım, eğer kodumuzda bir hata yok ise karşımıza içinde "Bu Bizim İlk Programımız!" yazan bir mesaj kutusu çıkmış olmalı,
Bu ilk örneğimiz bize en basit yoldan kullanıcıyla programımızın nasıl dialog kuracağını gösterdi, bu örnekte amacım size vb de kodların nasıl yazılacağını göstermekti.
VB&l039;de her kod bir Procedur&l039;ün içinde çalışır eğer kodlarımızı Procedur içine yazmaz isek bu alana Declarations alanı denir ve sadece belli değişken tanımlamaları veya referans tanımlamaları için kullandığımız bir alana yazmış oluruz ve eğer yazdığımız kod bir tanımlama amacı değilde derleyicinin bir işlem gerçekleştirmesini istediğimiz bir kod ise, programımızı çalıştırdığımızda hata mesajı ile karşılaşırız.
Eğer yukarıdaki kodu şu şekilde yazmış olsaydık

MsgBox "Bu Bizim İlk Programımız!"
Private Sub Form_Load()
End Sub

projemizi çalıştırdığımızda şöyle bir hata mesajı alırdık : Compile Error : Invalid outside procedure, hata mesajı bize procedure dışında kullandığımız kodun geçersiz olduğunu söylüyor zaten biziöm amacımızda bu hata mesajını almaktı
Şimdi eski projemizi sonlandırıp ( köşesindeki X işaretine basıp) programımızı biraz değiştirelim ve formumuzun üstünde oynama yapalım, Form1 nesnemizin üzerine sol taraftaki araç panelinden bir Label nesnesi ekleyelim Label nesnesi araç panelinin en üstünde sol tarafta "A" harfiyle belirtilmiş olandır, bu nesneyi form&l039;a eklemek için tıklayın ve forum üzerinde bir alanı tıklayıp mousun butponunu bırakmadan istediğiniz boyutta uzatın. Mousun butonunu bıraktığımızda form üzerine Label1 adında bir etiket ekleyecektir, etiketler programlarımızda kullanıcıya yardımcı bilgiler vermemize başlık eklememize ve mesajları iletmemizde yardımcı olur, şimdi yine formumuzun üzerindeyken mous ile çift tıklayıp az önce yazdığımız Form_Load procedurune dönelim, burada bizim yazdığımız MsgBox "Bu Bizim İlk Programımız!" satırını silip yerine şunu yazalım :


Label1.Caption = "Bu Bizim İlk Programımız!"

ve şimdi yine F5 tuşuna basarak projemizi çalıştıralım, bu kez programımız çalıştırıldığında bir mesaj kutusu çıkmadı bunun yerine üzerinde Bu Bizim İlk Programımız! yazan bir pencere çıktı, bu yazdığımız kodun bir önceki koddan farkı Msgbox komutunu kaldırıp , Label1 nesnesinin içeriğini kendi istediğimiz bir metinle değiştirmiş olmamızdı,
Bu örnekle programlamaya tam anlamıyla adım atmış olduk çünkü bir nesnesin içerdiği bir değeri kendi istediğimiz şekilde tanımlamış olduk, Label1 nesnesinin Caption değerine "Bu Bizim İlk Programımız!" metnini atadık, burada dikkat etmeniz gereken nokta yazdığımız metnin " " karakterleri arasında yazılmış olmasıdır, Vb de " " içerisine yazılan kodlar derleyici tarafından alfsayısal bir değer olarak algılanır yani biz "5" yazmış olsaydık bunu sayı olarak 5 değil yazı olarak 5 algılardı ilerki örneklerimizde bu konuyu daha iyi anlayacaksınız şu durumda kafanızı karıştırmak istemem.
Şimdi Projemizde kullanıcı kontolü ile ilgili bir uygulama yapalım , bu örneğimizde kullanıcı bir düğmeye bastığında, daha önce kullandığımız bu bizim ilk programımız metnini değiştirip düğmeye basıldı yazısını göstermesini sağlayalım, önce formumuza bir buton koyalım , bunun için yine araç kutusundan sağ sıradaki ikinci nesnemizi seçelim ve fomumuzun üzerine tıpkı Label nesnemizi eklediğimiz gibi istediğimiz boyutlara gelecek şekilde sürükleyelim.
şimdi formumuza eklediğimiz buttonun üzerine çift tıklayalım , bu kez yine kod sayfasına Command1_Click adında yeni bir procedure açtı bu olayda düğmeye basma olayına karşılık gelen kodları yazabiliriz,karşımızdaki procedure şu satırları ekleyelim:

Label1.Caption = "Düğmeye bastınız!"

bu kodları yazdığımızda Form1 &l039;in kod kısmının tamamı şu şekilde olmalı:

Private Sub Command1_Click()
Label1.Caption = "Düğmeye bastınız!"
End Sub
Private Sub Form_Load()
Label1.Caption = "Bu Bizim İlk Programımız!"
End Sub

gördüğünüz gibi artık projemizde iki ayrı procedure var birisi projemiz başlarken çalışan diğeri ise düğmeye bastığımızda işlemesi gerek kodlarımızın bulunduğu procedure. Şimdi F5 tuşuna basarak projemizi çalıştıralım ve düğmeye basarak neler olduğunu görelim.
Artık VB de basit bir programın nasıl geliştirildiğini öğrendiniz, Vb de kullandığımız her nesnesin Events&l039;i ,başlığı,adı ve boyutları gibi gibi özellikleri vardır Events kullandığımız nesnelerin belli müdahelerde döndürdüğü kodlara denir Command1 düğmesine tıkladığımızda Click olayı geri döndürülür veya Form muzu çalıştırdığımzda Load olayı aktif hale gelir bunun gibi her nesnenin Event &l039;ları vardır.
Form Load olayı ile label1 nesnemizin başlığını değiştirdiğimiz gibi Command1 nesnemizinde başlığını değiştirebilirdik hatta Form1 penceremizin başlığınıda değiştirebiliriz örneğin Label1 in caption özelliğini tanımladığımız yerde Form1.Caption = "VB Öğreniyorum" şeklinde bir satır eklenmiş olsa idi Programımızın başlığı VB Öğreniyorum şeklinde görünürdü.
Yukarıdaki çalışmalarımızı pekiştirmek için formunuza arac kutusundaki bir kaç nesneyi ekleyin ve Caption özelliklerini değiştmeyi deneyin böylece hangi nesnelerin Captiion özelliğinin olduğunu hangilerinin olmadığını görürsünüz, panik yapmayın bir çok nesne caption özelliğini barındırmaz. .
Şimdi aynı projemiz üzerinde biraz ekleme yapıp programımızı zenginleştirelim, araç kutusundan Label nesnemizin yanındaki TextBox nesnenisi seçelim (ab etiketli nesne) ve formumuza ekleyelim. command1 düğmesine yine çift tıklaYasak Kelime Click yordamını açalım (kod kısmını) az önce yazdığımız Command1_Click procedurunu aşağıdaki gibi değiştirelim:

Label1.Caption = Text1.Text

bu kodu yazdıktan sonra projemizi çalıştıralım bu kez içinde bir Label bir Commandbutton ve bir Text box olan bir pencere açılmış olmalı, şimdi Textbox içindeki Text1 yazısını silip yerine İsmimizi yazalım ve Commandbuttona basalım, bu işlemi yaptığımızda Label1 in başlığının (yazısının) yazdığım isim olarak değiştiğini görürüz örneğin biz Textbox içine Veli yazmışsak ekran Veli yazacaktır.

Bu örnekte Text1 içine yazdığımız kelimeyi Label1 in başlığı olarak atadık dikkat ettiyseniz Text1 nesnesinin Caption özelliğini kullanmadık çünkü Text1 nesnesinin Caption değil Text özelliği var Text1.Text bize Textbox içindeki değeri (metni) verir. Eğer:

Msgbox Text1.Text
şeklinde bir komut verseydik ilk örneğimizde olduğu gibi bir mesaj kutusu çıkacak ve Textbox içindeki metin mesaj kutusunda belireceti.
Vb İle Matematiksel İşlem
Bir programın en büyük gerekliliği matematiksel işlem yapabilme kabiliyetidir aslında programların amacı çoğu kez matematiksel işlemleri yapmaktır, vb de matematiksel işlemleri yaptırmak oldukça basittir anca şunu belirtmeliyim ki matematiksel işlemlerde en önemli konu Değişken tipleridir, çünkü bir matematiksel hesaplamanın yapılmasında değişkenler ve bu değişkenlerin tipleri önemli rol oynar henüz değişkenler ve tipler ile ilgili bölümlere geçmeyeceğiz zaten bu konuyla ilgili makaleler halihazırda Makaleler bölümümüzde var oradanda bu konuya bir göz atarsanız iyi olacaktır.
Vb ile matematiksel işlemleri yaparken doğrudan sayıları birbirleriye toplayıp çıkarabiliriz örneğin:
MsgBox 2 + 1
bu komut hiç hata üretmeden çalışacak ve ekrana 2+1 in toplamını veren bir mesaj kutusu getirecektir, Vb nin en büyük avantajı kullanımının kolay ve programlama öğrenmek için çok uygun olmasıdır, diğer dillerle bu matematiksel işlemi bir satırda yapmak hemen hemen olanaksızdır.
Yukarıdaki örneğimizde 2+1 in sonucu hiç bir değişkene atanmamış doğrudan kullanıcıya yansıtılmıştır , ki böyle bir program hiç bir işe yaramaz lakin kimse sadece bu iki rakamı toplayan ve gösteren programa ihtiyaç duymaz işte tam burada Değişken kavramı karşımıza çıkar daha öncede belirttiğim gibi Değişkenler konusu çok önemlidir biz şimdi sadece Değişkenin ne olduğunu ve program içerisinde nasıl kullanıldığını göreceğiz ancak daha derine inmeyeceğiz.

Değişkenler: Değişkenler kendilerine verilen değerleri taşımakla yükümlü program içerisinde tanımlanmış program elemanlarıdır, Değişkenlerin isimlerini kendimiz veririz ancak isim vermek konusunda dikkat etmemiz gereken kurallar vardır bu kuralları Değişkenler Makalesinden öğrenebilirsiniz.
Matematiksel işlemlerin yapılabilmesi için öncelikle değişkenlerin tanımlanması ve bunlara değerlerin atanması gerekir değişken tanımlama en basit şekliyle şu şekilde yapılır :
Dim Degisken1 As Integer
Yukarıda Degisken1 adında bir değişken tanımlanıyor bu değişkenin Tipi Integer olarak belirleniyor görüğünüz gibi Dim komutu ile kolayca bir değişken tanımladık ancak Dim ile tanımlanan değişken tanımlandığı yere göre ya sadece çalıştığı Form içinde yada tanımlandığı Procedure içinde geçerli olur.
Degisken1 = 2+3 tanımı ile Degisken1 değişkenine 5 değerini atarız, artık programımızda Degisken1 &l039;in tanımlı olduğu yerde Degisken1 geçen bir satırda 5 değerinin var olduğunu Degisken1 isminin 5 değerini ifade ettiğini anlarız.
Şimdi ufak bir program yazalım programımız 2 adet Textbox nesnesi ve bir adet Commandbutton dan oluşsun formunuza bu nesneleri ekleyip commandbutton un click olayına şu kodu yazın.

Dim SAYI1 As Integer
Dim SAYI2 As Integer
SAYI1 = Text1.Text
SAYI2 = Text2.Text
MsgBox SAYI1 + SAYI2
kodumuzu uygun yere yazdığımızda programımızın içeriği şu şekilde olmalı


Private Sub Command1_Click()
Dim SAYI1 As Integer
Dim SAYI2 As Integer
SAYI1 = Text1.Text
SAYI2 = Text2.Text
MsgBox SAYI1 + SAYI2
End Sub

yukarıdaki programı çalıştırıp Text1 ve Text2 nesnelerine ayrı ayrı iki sayı girin örneğin Text1 &l039;e 5 , Text2&l039; ye 6 yazın ve Commandbutton&l039;a basın ekrana içinde 11 yazan bir mesaj kutusu geldiğini göreceksiniz, önce Dim ile iki ayrı değişken tanımladık ardından bu değişkenlere Text1 ve Text2 içinde yazılı olan değerleri atadık ve Msgbox satırında iki değişkeni birbiriyle topladık.
Şimdi Programımızı biraz daha değiştirelim yukarıdaki kodları şu şekilde değiştirip tekrar deneyin

Dim SAYI1, SAYI2, SONUC As Integer
SAYI1 = Text1.Text
SAYI2 = Text2.Text
SONUC = SAYI1 + SAYI2
MsgBox SONUC

Programı yine çalıştırıp değerleri girdiğinizde sonucun değişmediğini programın eskisi gibi çalıştığını göreceksiniz peki bu yöntemde fark ne? öncelikle şu satıra dikkat edin :
Dim SAYI1, SAYI2, SONUC As Integer
daha önce iki değişken için iki ayrı satırda Dim kullanarak Değişken tanımlamıştık oysa şimdi tek satırda 3 ayrı değişken tanımladık bunun anlamı tek satırdı aynı tip birden fazla değişken tanımlayabiliriz tek yapmamız gereken değişkenleri virgül ile birbirinden ayırmak.
Bir diğer fark ise SONUC değişkenine SAYI1 ve SAYI2 degerlerinin toplamını atamak daha önce bunu Msgbox komutundan hemen sonra vererek yapıyorduk oysa şimdi sonucuda başka bir değişkene atadık.
belki bu yöntem size daha karmaşık uzun ve gereksiz gelebilir ancak doğru olan budur çünkü program içerisinde her SAYI1 ile SAYI2 toplanma işleminde MsgBox SAYI1 + SAYI2 komutunu yazmaktansa bir kez SONUC gibi bir değişken tanımlayıp her gerektiğinde SONUC değişkeninin değerini görüntülemek daha mantıklıdır.